مجله خبری مساجد

در کتابهاي دعا و زيارت آداب مسجد کوفه آدرس مسجد توفیق مشهد را درپی آداب خود شهر کوفه بيان مي کنند؛ به دلیل آن که از سرزمين کوفه به عنوان بقعه اميرالمؤمنين(ع) ياد گردیده‌است و براي ورود به آن، نظير مقبره پيامبراکرم(ص) آدابي مشخص و معلوم گردیده‌است. در هر درحال حاضر چنين وارد شده است که وقتي به سوي مسجد کوفه عازم شدي در هم اکنون رفتن اللَّه اکبر و لااله الااللَّه و الحمداللَّه و سبحان اللَّه مي گويي آن گاه که به مسجد رسيدي در کنار در معروف به باب الفيل13 بايست اينگونه سلام بده. السلام علي رسول اللَّه، السلام رزرو مسجد توفیق مشهد علي اميرالمؤمنين و رحمةاللَّه و برکاته و منتهي مشاهده و موضع مجلسه و جایگاه حکمته... و انت وليّي و سيّدي و وسيلتي في الدنيا و الآخرة.

بعد درون مسجد شو و بگو: اللَّه اکبر (سه رتبه) هذا مقام العائذ باللَّه و بمحمّد و بولاية أميرالمؤمنين وألأئمة المهديين الصادقين... وحجةاللَّه علي خلقه.

آن گاه برو به طرف ستون چهارم نزديک باب الانماط که روبروي ستون پنجم و به ستون حضرت ابراهيم(ع) پر اسم و رسم هست و چهار رکعت نماز بخوان به اين ترتيب که دو رکعت آن را با حمد و سوره »قل هواللَّه« و دو رکعت ديگر را با ستایش و سوره قدر14. وقتي نماز را به پايان بردي شماره مسجد توفیق مشهد تسبيحات حضرت زهرا(ع) را ذکر و بعد از آن اين گونه سلام کن:

السلام علي عباداللَّه الصالحين الراشدين، الذين أذهب اللَّه عنهم الرجس و طّهرهم تطهيراً و جعلهم أنبياء مرسلين و حجة علي الخلق أجمعين و سلام علي المرسلين والحمداللَّه رب العالمين و لک تقدير العزيز العليم. و هفت جايگاه بگو: سلام علي نوح في العالمين. آن گاه بگو: نحن علي وصيتک يا وليّ المؤمنين التي أوصيت بهاذريتک من المرسلين... الحمداللَّه علي ماهدانا.

پس از آن به نزديک »دکة القضا« رفته در آنجا دو رکعت نماز مي خواني در اين نماز بعداز حمد در تلاوت سوره مختار هستي هر يک از سوره هاي قرآن را که در آن آيه سجده نيست مي تواني بخواني. بعد از اين نماز هم وقتي تسبيحات حضرت زهرا(ع) را ذکر کردي آن گاه چنين بگو:

يا مالکي و مملکّي و متغمدي بالنعم الجسام... برحمتک يا أرحم الراحمين.

با تمرکز به بدون نقص بودن اعمال و آداب مسجد طالقانی مشهد مسجد کوفه در اينجا به همين مقدار بسنده مي کنيم و دوست داران را به مفاتيح الجنان و کتابهايي که در زمينه آداب و اعمال عتبات عاليات نوشته شده برگشت مي دهيم.

به روایتی بیشتراز ۲۵۰ مسجد کهن و تاریخی آدرس مسجد توفیق مشهد در آذربایجان شرقی وجود داراست که از قدیم الایام تحت عنوان مهم‌ترین مقر تربیت و رشد جامعه مطرح بوده و از صدها سال گذشته سلسله ها و حکومت های متعدد با واقف بودن به مداقه این قضیه مساجد جامع و بزرگی را در شهرها سازه کردند که راس تجمع عموم و تصمیم گیری های اصلی حکومتی بوده و مساجد تحت عنوان رزرو مسجد توفیق مشهد یکی شاخص های فرهنگی و فقاهتی همواره آیتم دقت بوده میباشد. بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی بوده که در قرن ششم هجری توسط تاج الدین علیشاه تبریزی وزیر الجایتو (غازان خان ،ایلخان مغول) ساخته شده و در طول خود مطرح ترین بنای اسلامی دانا بوده هست.
قسمت جنوبی این مسجد دارای طاقی گران قدر بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن فرو ریخته می‌باشد.
عرض این بنا ۳۰ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر هست. عرض دیوارها ۱۰ متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض بوده که بوسیله طاق هایی به هم اتصال یافته می باشد.
حمدالله مستوفی شماره مسجد توفیق مشهد در تعریف و تمجید این مسجد طاقی بر بالای آن ندیده و این بنا در طول قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات شده و حصاری دور آن کشیده شده و نام ارک یافته است.
ارک در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان زمین خورد و در نتیجه منجر تقویت موضع آن‌ها شد، این بنا در سال های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه مسجد طالقانی مشهد عمومی شده و درحال حاضر نیز از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می گردد.

از صرفا کتیبه ما‌نده از ساختمان آدرس مسجد توفیق مشهد مسجد و مکتب روحانی عبدالحسین اینگونه پیداست که بنای حافظه گردیده در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به نقطه نهایی رسیده میباشد.مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین بعداز مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث میزان دارایی وی به کارایی مرحوم روضه خوان عبدالحسین تهرانی دارای اسم و رسم به روحانی العراق ساخته شد و به همین ادله به اسم مسجد روحانی عبدالحسین موسوم شد.

از فقط کتیبه مانده از رزرو مسجد توفیق مشهد ساختمان مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین اینگونه پیداست که بنای خاطر گردیده در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به نقطه پايان رسیده میباشد.مسجد و مکتب روحانی عبدالحسین بعداز مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث میزان دارایی وی به کارایی مرحوم روضه خوان عبدالحسین تهرانی دارای اسم و رسم به روضه خوان العراق ساخته شد و به همین استدلال به شماره مسجد توفیق مشهد اسم مسجد روضه خوان عبدالحسین موسوم شد. ازآنجاکه بازرگانان آذربایجانی مقیم طهران، در مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین مراسم تعزیه برگزار می‌کردند، بدین سازه، مسجد ترکها یا این که مسجد آذربایجانیها هم گفته می گردد. در ضلع غربی این مسجد، مسجد کهن و والا دیگری میباشد که هم‌زمان با بنای مسجد اول تاسیس شده است. مدل معماری آن به طور چهار ایوانی میباشد و دارنده سردر بلند، صحن عظیم، حجره‌های دو طبقه و کاشی‌کاری زیباست. این مسجد در ضلع جنوبی مسجد طالقانی مشهد بازارچه و جلوخان سید البته در محل دیرین گلشن و خرابه‌های پاچنار جای دارد.

نماز میت دارنده ۵ تکبیر می‌باشد که بعد از هر آدرس مسجد توفیق مشهد تکبیر ذکرها و دعاهایی با مفهوم ها گوناگون گفته میگردد. بعد از تکبیر نخستین شهادتین گفته و به وحدانیت پروردگار اقرار می‌کنیم، بعداز تکبیر دوم صلوات بر حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله) میفرستیم، بعداز تکبیر سوم برای مؤمنان و مسلمان‌ها از درگاه معبود طلب مغفرت می‌کنیم و بعداز تکبیر چهارم برا شخص متوفی که برایش نماز میخوانیم طلب آمرزش رزرو مسجد توفیق مشهد و مغرت می‌کنیم و بعد از تکبیر پنجم نماز مجموع می‌گردد.

طریق تلاوت نماز میت
آغاز برای قرائت نماز میت ، می بایست لاشه متوفی را به سمت قبله قرار بخشید، به طوری که رمز میت در سمت راست و پاهای میت در سمت چپ شخص نمازگزار قرار بگیرد. آن گاه نماز گزار رو به قبله بایستد و بایستی اعتنا داشته باشد که مسافت متعددی با متوفی نداشته باشد و نماز هم بایستی ایستاد خوانده خواهد شد.

بعداز نیت نماز میت، ۵ تکبیر گفته شماره مسجد توفیق مشهد می‌شود که بعداز هر تکبیر دعا و یا این که اذکاری گفته میگردد و در غایت درتکبیر پنجم نماز آحاد می‌شود.

می بایست بدین نکته اعتنا داشت که تکبیرها و دعاها بایستی بصورت پشت سرهم و متواتر خوانده خواهد شد و طوری خواند که نماز از شرایط خویش بیرون نشود.

همینطور چنانچه نماز میت بصورت مسجد طالقانی مشهد جماعت خوانده می گردد، همچنان بایستی تکبیرها و دعاهای نماز بوسیله ماموم خواندن خواهد شد.

اللهمّ اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود آدرس مسجد توفیق مشهد و الجبروت و اهل العفو و الرّحمة و اهل التقوی و المغفرة، اسئلک بحقّ هذا الیوم، الّذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّی الله علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامةً و مزیداً، ان تصلی علی محمّد و آل محمد و ان تدخلنی فی آحادّ نه ادخلت فیه محمّدا و آل محمّد، و ان تخرجنی اینجانب تک تکّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم. اللهمّ انی رزرو مسجد توفیق مشهد اسئلک نه ما سئلک به عبادک الصّالحون و اعوذ بک ممّا استعاذ منه عبادک المخلصون.
خداوندا تو لایق بزرگی، سرفرازی، مهربانی، توان، بخشایش و رحمتی. شایسته آنی که به خیال تو جلوگیری کنیم و از تو آمرزش بخواهیم در روزی که برای مسلمانها عید قرار داده‌ای؛ و برای محمد که سلام معبود بر وی و دودمانش باد، ذخیره افتخار و بلندی رده که بر وی و دودمانش سلام فرستی شماره مسجد توفیق مشهد و منرا بدان چه خوبی و خوشبختی میباشد و به محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش ارزانی داشته‌ای منفعت‌مند سازی و از هر بدی که محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش را بیرون ساختی، رهایی دهی، سلام تو بر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش باد. خداوندا! از تو میخواهم شایسته ترین چیزی را که بندگان لایق‌ات از تو می خواهند، و به تو مسجد طالقانی مشهد رو می آورم بدان سیرتکامل که بندگان لایق‌ات از بدی‌ها امان آورده‌اند.

وقت نماز ظهر و بعد از ظهر
مسأله 729
در شرایطی‌که چوب يا چيزي مانند آنرا ، راست آدرس مسجد توفیق مشهد در زمين هموار فرو مارک صبح كه خورشيد بيرون ميآيد ، سايه آن بطرف مغرب ميافتد و هر چه آفتاب بالا ميآيد اين سايه كم مي خواهد شد و در شهرهاي ما در اولیه ظهر شرعي[1] به آخرين سکو كمي ميرسد و ظهر كه سپری شد ، سايه آن به طرف مشرق بر ميگردد و هر چه خورشيد رو به مغرب ميرود ، سايه زيادتر ميشود بنابر اين وقتي سايه به آخرين رتبه كمي رزرو مسجد توفیق مشهد رسيد و دو رتبه رو به زياد شدن نهاده ، معین ميشود ظهر شرعي گردیده‌است ولي در بعضي شهرها مثل مكه كه گاهي موقع ظهر سايه به كلي از بين ميرود ، سپس كه سايه مجدد پيدا شد ، معین ميشود ظهر گردیده‌است .
مسأله 730
چوب يا چيز ديگري را كه براي معين كردن ظهر به زمين فرو ميبرند شاخص گويند.
مسأله 731
نماز ظهر و بعدازظهر هر كدام وقت منحصر و مشتركي دارا‌هستند : وقت منحصر به فرد نماز ظهر از نخستین ظهر میباشد تا وقتي كه از ظهر به اندازه قرائت نماز ظهر بگذرد ، و وقت منحصربه‌فرد نماز بعد از ظهر موقعي میباشد كه به اندازه تلاوت نماز بعد از ظهر ، وقت به مغرب باقیمانده باشد ، كه در شماره مسجد توفیق مشهد شرایطی‌که كسي تا اين موقع نماز ظهر را عمدا نخواند ، نماز ظهر وی قضا گردیده وبايد نماز بعدازظهر را بخواند، ولي در صورتی سهوا نماز بعدازظهر را جلوتر بخواند نماز ظهر را در وقت اختصاصي بعد از ظهر به نيت اداء بخواند و ما بين وقت منحصر نماز ظهر و وقت منحصر به فرد نماز بعدازظهر ، وقت مشترك نماز ظهر و نماز بعدازظهر میباشد ، واگر كسي در اين وقت اشتباها نماز مسجد طالقانی مشهد بعدازظهر را پيش از نماز ظهر بخواند و بعداز نماز ملتفت گردد ، نمازش صحيح میباشد .

مسجد ریگ در صدر كاروانسرا بوده وامیر آدرس مسجد توفیق مشهد معلوم الدین اشرف ، از اعاظم سادات عریضی كه اثر ها خیریه اکثری از وی در یزد به مکان ما‌نده میباشد ، مسجد مذكور را نهاد بنیان .او كاروانسرا را خریداری نمود وآن را به ایجاد کرد مسجد تخصیص دادو صفه وگنبد ومقصوره وغرفه وجماعت منزل سازه كرد.همینطور پایابی حفر نمود ونهر تازه را درآن سرازیر تشکیل داد وچندین باب دكان ومغازه در حاشیه ها مسجد بناكرد وآنها را وقف نمود . سازه به نقل از پژوهش ها باستان شناسی مركز مطالعات وپژوهشهای به جا مانده فرهنگی استان یزد ،بانی مسجد رزرو مسجد توفیق مشهد مذكور امیر معلوم الدین اشرف بود كه ازبزرگان بعدازظهر سلجوقی به شمار میرفت ودر سال 730 هجری قمری كاروانسرای مذكور را خریداری كرد وصفه وگنبد ورواقهایی بر آن ادامه داد در‌این گزارش تناقضهایی وجود دارااست وبر محور مطالب متن ها تاریخی محلی یزد اشتباه به لحاظ میرسد، چون اولاً امیر معلوم الدین اشرف دراواخر سده هفتم واواسط سده‌هشتم هجری می زیست . و دارنده سه فرزند به نامهای: امیر ركن الدین فرمانروا حسن ، شرف الدین حسین وكمال الدین پاد شاه علی شماره مسجد توفیق مشهد بود و امیر ركن الدین فرمان روا حسن وزیر پادشاه شجاع بر تاثیر سعایت معاندان در سال 730 هجری قمری كشته شد . ثانیاً تاریخ ظریف تاسیس مسجد ریگ در منابع تاریخی ذكر نشده میباشد وگزارش مركز ورقه ها مطابق تاسیس بنای مسجد در سال 730 هجری قمری با تاریخ مرگ میر ركن الدین پادشاه حسن پسر امیر مشخص الدین اشرف نادرست ذكر گردیده است . مسجد مسجد طالقانی مشهد ریگ بر تاثیر ویرانیهای متواتر دو توشه نوسازی شد‌ه‌است . در حین فرزند ابوسعید طبسی درگاه مسجد ریگ تخریب شوید وفردی به اسم خواجه توكل قزوینی درگاه وگنبد آن را نوسازی وبازساری نمود.

مقدمه:
مساجد به عنوان مراکزی برای عبادت و تمرکز مذهبی در اسلام از اهمیت بسیاری برخوردارند. طراحی و معماری مساجد نقش بسزایی در جذب مردم و ایجاد وحدت و همبستگی جامعه دارد. با توجه به تغییرات اجتماعی، فرهنگی و فناوری، تجدید نظر در طراحی و معماری مساجد ضروری است. در این مقاله، تجربه مسجد ذوقبلتین به عنوان یک نمونه موفق از تجدید نظر در طراحی مساجد بررسی می‌شود.

بخش اول: تجدید نظر در طراحی مساجد
1- تغییرات اجتماعی و فرهنگی: با گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی افراد، نیازها و تمایلات درباره مساجد نیز تغییر کرده است. طراحی مساجد باید بتواند با این تغییرات اجتماعی و فرهنگی همراهی کند.
2- فناوری: استفاده از فناوری در طراحی مساجد می‌تواند تجربه عبادت را بهبود بخشد. مثلاً آدرس مسجد توفیق مشهد استفاده از صوت‌پردازش و نورپردازی هوشمند می‌تواند تاثیر زیادی در جذب مردم به مساجد داشته باشد.
3- بهره‌گیری از بهترین تجربه‌ها: بررسی تجربه مساجد رزرو مسجد توفیق مشهد موفق در سراسر جهان و بهره‌گیری از بهترین روش‌ها و الگوها می‌تواند در طراحی مساجد مفید باشد.

بخش دوم: مسجد ذوقبلتین
1- معرفی مسجد ذوقبلتین: مسجد ذوقبلتین یکی از مهم‌ترین مساجد شهر تهران است. این مسجد در دهه ۱۳۷۰ با طراحی معماران برجسته‌ای مانند کاظم اندیشه‌فر و اصغر حکیم‌نیا ساخته شد.
2- مدیریت دینی مسجد: مدیریت دینی مسجد ذوقبلتین بر اساس مدل مدیریتی مدرن و کارآمدی است که توانسته است جامعه‌ای فعال و پویا را در اطراف مسجد ایجاد کند.
3- استفاده از فناوری: مجهز بودن مسجد ذوقبلتین به فناوری‌های پیشرفته مانند صوت‌پردازش و نورپردازی هوشمند، تجربه عبادت را بهبود بخشیده است.

بخش سوم: نتایج و گفتگو
1- جذب مردم: طراحی مدرن مسجد ذوقبلتین و استفاده شماره مسجد توفیق مشهد از فناوری مدرن، موجب شده است که این مسجد توانایی جذب مردم بیشتری به خود داشته باشد.
2- ایجاد وحدت و همبستگی: مسجد ذوقبلتین با طراحی متناسب با نیازهای اجتماعی و فرهنگی، توانسته است همبستگی و همدلی در جامعه را تقویت کند.
3- الگوی تجدید نظر در طراحی مساجد: تجربه مسجد ذوقبلتین می‌تواند به عنوان الگویی برای تجدید نظر در طراحی مساجد در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد.

نتیجه‌گیری:
تجدید نظر در طراحی و معماری مساجد مسجد طالقانی مشهد برای جلب توجه مردم و ایجاد همبستگی در جامعه بسیار مهم است. مسجد ذوقبلتین با طراحی مدرن و بهره‌گیری از فناوری، نمونه‌ای است که می‌تواند به عنوان الگویی برای تجدید نظر در طراحی مساجد در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد.

مسجد قباء، یکی از مهمترین مکان‌های مقدس در اسلام است که در شهر مدینه واقع شده است. این مسجد به عنوان مکانی مورد عبادت و تعبد برای مسلمانان بوده و تأثیر قابل توجهی در تجدید نظر در مفاهیم معماری اسلامی داشته است. این مقاله به بررسی تأثیر مسجد قباء در تجدید نظر در مفاهیم معماری اسلامی می‌پردازد.

تاریخچه مسجد قباء به زمان اسلام بازمی‌گردد و از آن زمان تاکنون به عنوان مکانی مورد عبادت و تعبد مسلمانان به دست آمده است. این مسجد تاریخچه طولانی و پرافتخاری دارد و در طول سال‌ها تحت تأثیر فرهنگ و هنر اسلامی قرار گرفته است. به عنوان نمونه، معماری مسجد قباء شامل عناصری از معماری اسلامی می‌باشد که به طور گسترده در سراسر جهان اسلامی استفاده می‌شود.

مسجد قباء تأثیر قابل توجهی بر مفاهیم معماری اسلامی داشته

است. این مسجد به عنوان یک مرجع معماری اسلامی، الگوها و الهام‌بخشی برای سایر مساجد و ساختمان‌های اسلامی در سراسر جهان اسلامی بوده است. طراحی و ساختار مسجد قباء شامل اصول و مبانی معماری اسلامی مانند استفاده از هندسه و هنر اسلامی، استفاده از مواد ساختمانی محلی و ایجاد فضاهای آرامش‌بخش و محوری برای عبادت است.

استفاده از هندسه و هنر اسلامی در طراحی مسجد قباء به عنوان نمونه‌ای از معماری اسلامی، به وضوح نشان می‌دهد که این مسجد نه تنها به عنوان یک مکان عبادت و تعبد، بلکه به عنوان یک آثار هنری و فرهنگی اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است. هندسه و هنر اسلامی شامل الگوها و طرح‌های هندسی هنری است که در ساختمان‌های اسلامی استفاده می‌شود و به عنوان یکی از ویژگی‌های مشترک معماری اسلامی محسوب می‌شود.

استفاده از مواد ساختمانی محلی نیز یکی از ویژگی‌های معماری اسلامی است که در طراحی و ساخت مسجد قباء به کار رفته است. استفاده از مواد ساختمانی محلی به معنای بهره‌برداری از منابع محلی و تجدیدپذیر است و همچنین باعث ایجاد ارتباطی نزدیکتر با محیط زیست و فرهنگ محلی می‌شود.

ایجاد فضاهای آرامش‌بخش و محوری برای عبادت نیز به عنوان یکی از مفاهیم معماری اسلامی در طراحی مسجد قباء مورد تأکید قرار گرفته است. این مسجد با ایجاد فضاهای بزرگ و باز برای عبادت، به مسلمانان امکان می‌دهد تا در فضاهای آرامش‌بخش و محوری به عبادت بپردازند و از حضور در این مکان مقدس بهره‌برداری کنند.

به طور کلی، مسجد قباء به عنوان یکی از مهمترین مکان‌های مقدس در اسلام، تأثیر قابل توجهی در تجدید نظر در مفاهیم معماری اسلامی داشته است. این مسجد با استفاده از هندسه و هنر اسلامی، استفاده از مواد ساختمانی محلی و ایجاد فضاهای آرامش‌بخش و محوری برای عبادت، نمونه‌ای برتر از مفاهیم معماری اسلامی را به نمایش گذاشته است. تأثیر مسجد قباء در تجدید نظر در مفاهیم معماری اسلامی نشان دهنده اهمیت بی‌نظیر این مسجد در جامعه اسلامی است و نقش بزرگی در شکل‌گیری و توسعه معماری اسلامی در سراسر جهان داشته است.

مسجد جامع عتیق قزوین یکی از معابد مهم و تاریخی است که در شهر قزوین قرار دارد. این مسجد که در سال ۱۰۰۷ توسط قزوینیان ساخته شده است، به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی شهر قزوین محسوب می‌شود. اما نقش آن به تنهایی محدود به مسجد طالقانی مشهد جذب گردشگران نمی‌شود، بلکه این مسجد نقش مهمی در زندگی روزمره مردم قزوین ایفا می‌کند، به خصوص در بعد دینی و فرهنگی.

در بعد دینی، مسجد جامع عتیق قزوین به عنوان یکی از مراکز اصلی عبادی شهر، مکانی محوری برای انجام نماز و عبادات دینی برای مسلمانان است. مسلمانان قزوین هر روز به این مسجد می‌آیند تا نماز خود را به جماعت اقامه کنند و با دیگر مردم و جوانان شهر در ارتباط باشند. این مسجد همچنین مکانی مهم برای برگزاری مراسمات دینی مانند جشن‌ها، تشییع جنازه و مراسم عزاداری است. به علاوه، در ماه مبارک رمضان، این مسجد به عنوان مرکز تهیه و توزیع غذاهای افطاری به نیازمندان و محرومان نقش مهمی ایفا می‌کند.

در بعد فرهنگی، مسجد جامع عتیق قزوین نقشی آدرس مسجد توفیق مشهد برجسته در حفظ و نگهداری هنر و معماری اسلامی دارد. این مسجد با طراحی خاص و زیبا و استفاده از عناصر معماری اسلامی مانند آجر و سفال، یکی از نمونه‌های بارز این هنر محسوب می‌شود. علاوه بر این، در داخل مسجد نیز عناصر هنری زیادی از جمله کاشی‌های منقوش و ستون‌های تزیینی وجود دارد که به تمامیت و زیبایی این مکان کمک می‌کند. این مسجد مکانی مناسب برای مردم قزوین است تا با بررسی و مشاهده این هنرهای زیبا، به تمامیت فرهنگ و هنر اسلامی نزدیک شوند.

علاوه بر این، مسجد جامع عتیق قزوین نیز به عنوان یک مرکز فرهنگی مهم در شهر قزوین شناخته می‌شود. در این مسجد، برنامه‌های فرهنگی متنوعی برگزار رزرو مسجد توفیق مشهد می‌شود که شامل سخنرانی‌ها، نشست‌های علمی، نمایشگاه‌های هنری و فرهنگی و کارگاه‌های آموزشی می‌شود. این برنامه‌ها به منظور افزایش سطح دانش و آگاهی افراد در حوزه‌های مختلف هنر و ادبیات اسلامی برگزار می‌شود و به ارتقای فرهنگ و دانش جامعه قزوین کمک می‌کند.

به طور کلی، مسجد جامع عتیق قزوین شماره مسجد توفیق مشهد نقش مهمی در زندگی روزمره مردم قزوین ایفا می‌کند. این مسجد به عنوان یک مرکز عبادی، فرهنگی و هنری، نه تنها تاثیر مثبتی بر زندگی دینی مردم دارد، بلکه به حفظ و نگهداری هنر و فرهنگ اسلامی نیز کمک می‌کند. بنابراین، این مسجد یکی از جاذبه‌های مهم و با ارزش شهر قزوین است و نقش مهمی در تحقق اهداف دینی و فرهنگی جامعه ایفا می‌کند.