مجله خبری مساجد

آرامگاه سعدی در بالا خانقاه سعدی آدرس مسجد توفیق مشهد بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا میگذراند که اورا بعد از مرگ در همانجا دفن کرده اند.
در پیشین قبر سعدی مثلا مکانهایی بود که در فارغ شهر شیراز قرار داشت در کنار این آرامگاه یک خانقاه و باغی عالی و نمکین وجود داشت که سعدی در طی تراس خویش آن را ساخته بود روضه خوان در آنجا حوضچه هایی از مرمر ساخته بود که با آب نهر لبریز می شدند.
تصاویر به مکان ما‌نده از آرامگاه سابق سعدی نیز تا حدودی الگوهایی تاریخی برای پیاده سازی آرامگاه سعدی آماده می‌آورد. آن آرامگاه در دشت فارغ رزرو مسجد توفیق مشهد از هیچ اهل یک محل ای قرار داشته میباشد. فقط کلبه ای دیرین در شرق آن چشم می گردیده و بنای آرامگاه مانند یک کوشک در حیاطی سرسبز مکان می گرفت.
آرامگاه کهن در دو طبقه تشکیل‌شده و دارنده یک اساس مرکزی بود احتمالا یک مبنا دیگر عمودی نیز آن را جدا می کرده است.
در کناره های روبرو به قبله دو اتاق سه دری مکان می گرفت. سه دری ها با طرح اصیل درست شده بودند و بالای سه دری جنوب شرقی سه گلجام شماره مسجد توفیق مشهد مکان می گرفت و سه دری جنوب غربی دارنده ارسی بود .
در معماری نو آرامگاه سعدی ،طرح معماری از یک حیاط ردیف دار بلند و یک رواق کشیده ساخته شده میباشد که به طور یک «L» سازماندهی گردیده اند.
ساختمان اساسی آرامگاه سعدی بنایی میباشد با دو تراس عمود بر یک دیگر که مدفن روحانی اجل در زاویه‌ی این دو تراس قرار گرفته و در انتهای غربی تراس مسجد طالقانی مشهد شرقی-غربی قبر مرحوم شوریده (فصیح الملک) شعر سرا پر اسم و رسم قرن اخیر شیراز میباشد.

جنبش مارپیچ گیاه هنوما که در تفکر آدرس مسجد توفیق مشهد های اهل ایران آن را درخت معاش دانسته اند، در هر نقطه گلشن ارم به چشم می‌خورد. درختی معاش نصیب که میوه آن غذای بهشتیان میباشد.
ستون سروها محرک تکان استفاده کننده در مسیری میباشد که در وصال به بی غایت وجود شروع نموده است. افزون بر آن، هیبت کشیده و هرمی آن در طی مسیر با تاکید بر خطوط عمودی پرسپکتیوی بی غایت را تولید می کند.
هندسه راست کناره گلشن اهل ایران و نظام هندسی کاشت درختان در تضادی آشکار با پرورش ارگانیک درختان و گیاهان قراردارد.
تضادی که در نوع خویش ضمن زیبایی بصری، رمزواره های فراوانی را به هم پا دارااست. به کار گیری از اعداد مقدس بر راه معناگرایانه به پیاده سازی گلشن رزرو مسجد توفیق مشهد تاکید می ورزد.
کاشت ردیفی ۷۲ درخت سرو را در پایه گلشن ارم تاکیدی بر این نظام زیبای گلشن است.
هندسه مخفی در نظام «کاشت زوجی» درختان نیز عرض‌اندام می نماید.
این نوع کاشت درختان را ملهم از داستانهایی زیرا لیلی و مجنون و دیگر داستانهای عرفانی ادبیات مشرق زمین میداند که اکثر وقت ها آن‌ها تداعی کننده پردیس برین می‌باشند.
در برخی مواقع هنر گلشن شماره مسجد توفیق مشهد سازی جلوه های بدون نقص تری از این معنا را در‌این گلشن رقم زده میباشد. درین گلشن تاکی تنومند و سابق در محور یکی‌از سرونازها قرار گرفته، شاخه هایش را همانند ساقه پیچک، بر گرد سرو تاییده و از پای تا راز آن را در آغوش گرفته میباشد.
در گلشن ارم شیراز نیز آب در جویها و آبگینه ها و حوضچه ها به صورتی تکان می نماید که بتواند آحاد گلشن را آبیاری کند.
آب جاری بین درختان نارنجستان و آب مسجد طالقانی مشهد مستقر در استخرها و حوضچه ها، یادآور مفاهیم دوگانه معاش و جاودانگی، جنبش و پویایی میباشد.

هنر کاشی کاری معقلی را می اقتدار کامل آدرس مسجد توفیق مشهد کننده امور و تزییناتی دانست که در اشکال نما سازیها و پوشش های فرنگی و داخلی به عمل گرفته میگردد . از قرن چهارم و پنجم هجری برای خوشگل سازی و نما سازی ساختمانها ، از طریق تزیینات آجری بدور درج چینی بناها به کار گیری می گردیده‌است.

به کارگیری از هنر معقلی سازی که در اصل برای تزیینات نما چه در قسمتهای فرنگی و چه در بخشهای داخلی بناها به عمل می رود ، بعداز پیدایش هنرهای رزرو مسجد توفیق مشهد معرق و کاشی هفت رنگ در طی تیموریان عمومیت یافته میباشد . کهن ترین گونه های معقلی تا چند روز قبل در بنای مسجد جامع گوهرشاد مشهد که مثلا اثر ها آن زمان میباشد ، وجود داشته و به تازگی نوسازی شد‌ه‌است

گره چینی :
در اکثری از بناهای اسلامی به ویژه در مساجد یکی تزیینات پر کاربرد ، نقوش هندسی موسوم به گره چینی میباشد که به اشكال ستارگان و خورشید بیشتر شماره مسجد توفیق مشهد دقت داشته و خلال جنبه نورانیت و زیبایی آن ها از زینت ستارگان تحت عنوان یکی نماد های آشکار پروردگار خاطر شد‌ه‌است.

در قرآن کلمه و واژه شمس که از نشانه‌ها خدا میباشد ۳۳ توشه تکرار گردیده است . در نقش های گره چه بر کاشی کاری ، چه منبت کاری و چه مقرنس و کاربندی همگی نقوش آخر و عاقبت به شمسه منتهی می‌شوند. بخش عمده یک مسجد محراب آن میباشد و مقرنس یک تزئین پر رنگ برای مسجد طالقانی مشهد یک محراب میباشد که ترکیبی از تمامی زیبایی ، شکوه و راز و سر میباشد.

معماری ویژه؛ گنبدخانه بر روی ۸ شالوده آدرس مسجد توفیق مشهد گسترده بر پا گردیده، چون در طرح مساجد دیرین کشور‌ایران ساخت گنبد بر روی شالوده‌‎های آزاد به‌ندرت چشم می‎‌گردد. فیض عملی اجرای این نوع طرح، جریان‌یافتن هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم و فصل‌تابستان‌های داغ حیطه کویری میباشد.
گودی باغچه (تراس تحتانی)؛ آبگینه تبارک (آب‎نما) و باغچه‌‎های آن به طراوت گوشه و کنار یاری می‎‌نماید.
با اعتنا به آسانی رزرو مسجد توفیق مشهد و بی‎‌پیرایگی این موسسه، زیاده‌‎روی در تزیین، به‌‎ویژه در کاشی‌کاری این سازه به دیده نمی‌‎خورد.
تزیینات؛ گچ‎‌بری، نگارگری، شغل های چوبی (کنده‎‌کاری، گره‎‌چینی، آلت و لقط)، مقرنس‌‎کاری، کاشی‌کاری قانونی‎‌بندی و یزدی‌‎بندی
یک جفت درِ گرانبها (درِ مدخل مهم مسجد) که کنده‎‌کاری و با گره‌‎چینی و گل‌میخ تزیین گردیده است.
ساختمان این سازه در زمان پادشاهی محمدشاه قاجار استارت شوید و در سال‌های اولیه سلطنت ناصرالدین‎ سلطان (۱۲۶۴-۱۳۱۳ق)، تمام شد.

به لحاظ می‌‎برسد که این شماره مسجد توفیق مشهد موسسه، بر روی اثر ها به مکان باقی مانده بعد از زمین‌لرزه ۱۱۹۲ق یا این که عصر‌‎های قبلی درست شده باشد، به‌خصوص شبستان ۴۰ ردیف شمالی مسجد که احتمالاً قبل از تاسیس گنبدخانه بر روی بقایای خانقاه، مسجد، بقاع و مکتب خواجه ‎تاج‌الدین (وابسته به میانه سده ۹ق) ایجاد شده است.

تلفیق این شبستان با مسجد و مکتب‌‎ای که بعداً در کنار آن تولید شوید، یکی‌از مثال‎‌های ساخت و ساز هماهنگی و اتصال دو سازه در کنار هم مسجد طالقانی مشهد میباشد.

آیا روایاتی که برای رفتن به مسجدها و شرکت آدرس مسجد توفیق مشهد در نمازهای جماعت، جایزه‌هایی را در حیث می‌گیرد، مشتمل بر بانوان نیز می شود؟
پرسش
آیا ثواب رفتن به مسجد و شرکت در نماز جماعت تنها مختص مردان می‌باشد؟ آیا کلمه «رجل» در رزرو مسجد موفقیت مشهد ماجرا «صلاة الرجل فی جماعة رزرو مسجد توفیق مشهد خیر من صلاته فی بیته اربعین سنه» بانوان را نیز در بر می‌گیرد؟ و به طور تمام حضور یا عدم حضور زنان در مسجد و جماعت، کدام‌یک، گزینه تأیید می باشد؟
پاسخ اجمالی
بعضا روایات با به کارگیری از واژه و کلمه‌هایی؛ مانند «رجل» در نگاه اول، مردان را دربرگیرنده چنین پاداشی می‌داند، البته اصل حضور بانوان در مسجد برای نماز جماعت و حتی استحباب آن‌را نفی نمی‌کند؛ زیرا با توجه به روایات و شواهد تاریخی و نیز فتوای فقهای بزرگوار؛ در‌حالتی که زنی بتواند خود را از نظر نامحرم بپوشاند، حضور او در مسجد برای نماز جماعت مانعی ندارد؛ و می‌اقتدار گفت که جایزه مسجد و جماعت مشتمل بر او نیز شود.
روایاتی که نماز در خانه را برای زن سزاوارتر می‌دانند ناظر به شرایط خاصی میباشند که نمی‌توان آنها‌را به نشانی مسجد موفقیت مشهد آحاد مورد ها شماره مسجد توفیق مشهد گسترش داد.

پاسخ تفصیلی
در روایتی از پیامبر پروردگار(ص) نقل گردیده است: «صَلَاةُ الرَّجُلِ فِی جَمَاعَةٍ خَیْرٌ مِنْ صَلَاتِهِ فِی بَیْتِهِ أَرْبَعِینَ سَنَةً»؛[1] نماز مرد در جماعت، خوب از چهل سال نماز او [به صورت فرادا] در خانه می‌باشد.
روایاتی مشابه با این داستان -با تفاوت در مقدار ثواب- از نبی اکرم(ص) در متن‌ها حدیثی اهل سنت نیز نقل گردیده‌است. [2]
این دسته از روایات، هرچند فقط چیزی را که ثابت می‌کنند استحباب شرکت مردان در مسجد برای نماز جماعت می باشد، ولی اصل حضور بانوان در مسجد برای نماز جماعت و حتی خوب بودن آن‌را نفی نمی‌کند. برای این‌که‌این شرکت از روایات و روایات دیگری که درین‌باره داریم، روشن شوند؛ تحقیقی مسجد طالقانی مشهد کوتاه درباره حضور زنان در مسجد برای خواندن نماز جماعت، دعا و دیگر امور معنوی ارائه میدهیم.
حضور بانوان در مسجد از نگاه روایات
براساس مطالعه و جست‌وجو؛ در منابع روایی، می‌توان روایات وارده در زمینه‌ی حضور بانوان در مسجد را بر سه عهد و پیمان تقسیم نمود

اصلی‏ترین مقر شیعه‌ها شیدا و آدرس مسجد توفیق مشهد عاشقان دل سوخته‏ی حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، مسجد مقدس جمکران، در شش کیلومتری شهر مذهبی قم میباشد مطابق داده های عددی، کلیه ساله، بیشتراز دوازده میلیون شیدا دل باخته، از سرتاسر سرزمین اسلامی و فقیه، در این مقر معنوی، گرد می‏آیند، نماز تحیت مسجد و نماز حضرت صاحب و مالک الزمان، عجل‏الله تعالی فرجه الشریف، را در این مکان مقدس به مکان می‏آورند، با امام غایب از ابصار و حاضر در امصار و ناظر بر اخلاق، رمز دل می‏گویند، استغاثه می‏نمایند، ندای رزرو مسجد توفیق مشهد «یابن الحسن! » راز می‏دهند، از ایرادات دنیوی و معنوی خویش کلام می‏گویند، با دلی خون توشه، از وقتگیر شدن زمانه غایب بودن، شکوه‏ها می‏نمایند .

آنان که از آشنایی عمیق‏تری برخوردارند، به هنگام تشرف به‌این مقر ملکوتی، همگی‏ی حوائج‏فردی خویش را فراموش می‏نمایند و کلیه‏ی مشکلاتدست و پاگیر معاش شماره مسجد توفیق مشهد را به بیماری آلزایمر می‏سپارند و فقط «ظهور سراسر سرور منجی بشر، امام ثانی عشر، حضرت ولی بعدازظهر ، روحی و ارواح العالمین فداه، را مسئلت می‏نمایند; چون، در صورتی این حاجت‏برآورده شود، دیگر مشکلی نخواهد ماند، و اگر این حاجت جایز نشود، حل دیگر ایرادات، نقص‌ اصلی رد حل نخواهد کرد .

مسجد مقدس جمکران، روز هفدهم رمضان 373 هجری به دستور حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، در کنار روستای آد جمکران احداث شد . تاریخچه‏ی آن – به طوری که درین نوشتار به تفصیل آمده – به دست‏شیخ صدوق (متوفای 381 هجری) در کتاب« مونس الحزین» ذکر شده و چگونگی نماز تحیت مسجد طالقانی مشهد مسجد و نماز استغاثه به حضرت بقیة الله، ارواحنا فداه، در ضمن آن آمده میباشد

در کتابهاي دعا و زيارت آداب مسجد کوفه آدرس مسجد توفیق مشهد را درپی آداب خود شهر کوفه بيان مي کنند؛ به دلیل آن که از سرزمين کوفه به عنوان بقعه اميرالمؤمنين(ع) ياد گردیده‌است و براي ورود به آن، نظير مقبره پيامبراکرم(ص) آدابي مشخص و معلوم گردیده‌است. در هر درحال حاضر چنين وارد شده است که وقتي به سوي مسجد کوفه عازم شدي در هم اکنون رفتن اللَّه اکبر و لااله الااللَّه و الحمداللَّه و سبحان اللَّه مي گويي آن گاه که به مسجد رسيدي در کنار در معروف به باب الفيل13 بايست اينگونه سلام بده. السلام علي رسول اللَّه، السلام رزرو مسجد توفیق مشهد علي اميرالمؤمنين و رحمةاللَّه و برکاته و منتهي مشاهده و موضع مجلسه و جایگاه حکمته... و انت وليّي و سيّدي و وسيلتي في الدنيا و الآخرة.

بعد درون مسجد شو و بگو: اللَّه اکبر (سه رتبه) هذا مقام العائذ باللَّه و بمحمّد و بولاية أميرالمؤمنين وألأئمة المهديين الصادقين... وحجةاللَّه علي خلقه.

آن گاه برو به طرف ستون چهارم نزديک باب الانماط که روبروي ستون پنجم و به ستون حضرت ابراهيم(ع) پر اسم و رسم هست و چهار رکعت نماز بخوان به اين ترتيب که دو رکعت آن را با حمد و سوره »قل هواللَّه« و دو رکعت ديگر را با ستایش و سوره قدر14. وقتي نماز را به پايان بردي شماره مسجد توفیق مشهد تسبيحات حضرت زهرا(ع) را ذکر و بعد از آن اين گونه سلام کن:

السلام علي عباداللَّه الصالحين الراشدين، الذين أذهب اللَّه عنهم الرجس و طّهرهم تطهيراً و جعلهم أنبياء مرسلين و حجة علي الخلق أجمعين و سلام علي المرسلين والحمداللَّه رب العالمين و لک تقدير العزيز العليم. و هفت جايگاه بگو: سلام علي نوح في العالمين. آن گاه بگو: نحن علي وصيتک يا وليّ المؤمنين التي أوصيت بهاذريتک من المرسلين... الحمداللَّه علي ماهدانا.

پس از آن به نزديک »دکة القضا« رفته در آنجا دو رکعت نماز مي خواني در اين نماز بعداز حمد در تلاوت سوره مختار هستي هر يک از سوره هاي قرآن را که در آن آيه سجده نيست مي تواني بخواني. بعد از اين نماز هم وقتي تسبيحات حضرت زهرا(ع) را ذکر کردي آن گاه چنين بگو:

يا مالکي و مملکّي و متغمدي بالنعم الجسام... برحمتک يا أرحم الراحمين.

با تمرکز به بدون نقص بودن اعمال و آداب مسجد طالقانی مشهد مسجد کوفه در اينجا به همين مقدار بسنده مي کنيم و دوست داران را به مفاتيح الجنان و کتابهايي که در زمينه آداب و اعمال عتبات عاليات نوشته شده برگشت مي دهيم.

به روایتی بیشتراز ۲۵۰ مسجد کهن و تاریخی آدرس مسجد توفیق مشهد در آذربایجان شرقی وجود داراست که از قدیم الایام تحت عنوان مهم‌ترین مقر تربیت و رشد جامعه مطرح بوده و از صدها سال گذشته سلسله ها و حکومت های متعدد با واقف بودن به مداقه این قضیه مساجد جامع و بزرگی را در شهرها سازه کردند که راس تجمع عموم و تصمیم گیری های اصلی حکومتی بوده و مساجد تحت عنوان رزرو مسجد توفیق مشهد یکی شاخص های فرهنگی و فقاهتی همواره آیتم دقت بوده میباشد. بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی بوده که در قرن ششم هجری توسط تاج الدین علیشاه تبریزی وزیر الجایتو (غازان خان ،ایلخان مغول) ساخته شده و در طول خود مطرح ترین بنای اسلامی دانا بوده هست.
قسمت جنوبی این مسجد دارای طاقی گران قدر بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن فرو ریخته می‌باشد.
عرض این بنا ۳۰ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر هست. عرض دیوارها ۱۰ متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض بوده که بوسیله طاق هایی به هم اتصال یافته می باشد.
حمدالله مستوفی شماره مسجد توفیق مشهد در تعریف و تمجید این مسجد طاقی بر بالای آن ندیده و این بنا در طول قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات شده و حصاری دور آن کشیده شده و نام ارک یافته است.
ارک در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان زمین خورد و در نتیجه منجر تقویت موضع آن‌ها شد، این بنا در سال های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه مسجد طالقانی مشهد عمومی شده و درحال حاضر نیز از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می گردد.

از صرفا کتیبه ما‌نده از ساختمان آدرس مسجد توفیق مشهد مسجد و مکتب روحانی عبدالحسین اینگونه پیداست که بنای حافظه گردیده در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به نقطه نهایی رسیده میباشد.مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین بعداز مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث میزان دارایی وی به کارایی مرحوم روضه خوان عبدالحسین تهرانی دارای اسم و رسم به روحانی العراق ساخته شد و به همین ادله به اسم مسجد روحانی عبدالحسین موسوم شد.

از فقط کتیبه مانده از رزرو مسجد توفیق مشهد ساختمان مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین اینگونه پیداست که بنای خاطر گردیده در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به نقطه پايان رسیده میباشد.مسجد و مکتب روحانی عبدالحسین بعداز مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث میزان دارایی وی به کارایی مرحوم روضه خوان عبدالحسین تهرانی دارای اسم و رسم به روضه خوان العراق ساخته شد و به همین استدلال به شماره مسجد توفیق مشهد اسم مسجد روضه خوان عبدالحسین موسوم شد. ازآنجاکه بازرگانان آذربایجانی مقیم طهران، در مسجد و مکتب روضه خوان عبدالحسین مراسم تعزیه برگزار می‌کردند، بدین سازه، مسجد ترکها یا این که مسجد آذربایجانیها هم گفته می گردد. در ضلع غربی این مسجد، مسجد کهن و والا دیگری میباشد که هم‌زمان با بنای مسجد اول تاسیس شده است. مدل معماری آن به طور چهار ایوانی میباشد و دارنده سردر بلند، صحن عظیم، حجره‌های دو طبقه و کاشی‌کاری زیباست. این مسجد در ضلع جنوبی مسجد طالقانی مشهد بازارچه و جلوخان سید البته در محل دیرین گلشن و خرابه‌های پاچنار جای دارد.

نماز میت دارنده ۵ تکبیر می‌باشد که بعد از هر آدرس مسجد توفیق مشهد تکبیر ذکرها و دعاهایی با مفهوم ها گوناگون گفته میگردد. بعد از تکبیر نخستین شهادتین گفته و به وحدانیت پروردگار اقرار می‌کنیم، بعداز تکبیر دوم صلوات بر حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله) میفرستیم، بعداز تکبیر سوم برای مؤمنان و مسلمان‌ها از درگاه معبود طلب مغفرت می‌کنیم و بعداز تکبیر چهارم برا شخص متوفی که برایش نماز میخوانیم طلب آمرزش رزرو مسجد توفیق مشهد و مغرت می‌کنیم و بعد از تکبیر پنجم نماز مجموع می‌گردد.

طریق تلاوت نماز میت
آغاز برای قرائت نماز میت ، می بایست لاشه متوفی را به سمت قبله قرار بخشید، به طوری که رمز میت در سمت راست و پاهای میت در سمت چپ شخص نمازگزار قرار بگیرد. آن گاه نماز گزار رو به قبله بایستد و بایستی اعتنا داشته باشد که مسافت متعددی با متوفی نداشته باشد و نماز هم بایستی ایستاد خوانده خواهد شد.

بعداز نیت نماز میت، ۵ تکبیر گفته شماره مسجد توفیق مشهد می‌شود که بعداز هر تکبیر دعا و یا این که اذکاری گفته میگردد و در غایت درتکبیر پنجم نماز آحاد می‌شود.

می بایست بدین نکته اعتنا داشت که تکبیرها و دعاها بایستی بصورت پشت سرهم و متواتر خوانده خواهد شد و طوری خواند که نماز از شرایط خویش بیرون نشود.

همینطور چنانچه نماز میت بصورت مسجد طالقانی مشهد جماعت خوانده می گردد، همچنان بایستی تکبیرها و دعاهای نماز بوسیله ماموم خواندن خواهد شد.